Self-hosting, hay còn gọi là tự host, là xu hướng tự vận hành các máy chủ của riêng bạn thay vì phụ thuộc vào các dịch vụ đám mây của nhà cung cấp, dường như đang trở nên phổ biến trở lại. Từng được coi là một sở thích đặc thù, các dịch vụ cho phép người dùng tự host phần mềm của mình ngày càng nhận được nhiều sự quan tâm hơn bao giờ hết. Mặc dù việc tự host phần mềm trên máy chủ riêng đòi hỏi một số kiến thức kỹ thuật nhất định, nhưng hiện nay có vô số tài nguyên trực tuyến để hỗ trợ bạn bắt đầu hành trình tự host, từ các cộng đồng trên Reddit cho đến các video hướng dẫn trên YouTube.
Vậy, điều gì đã khiến nhiều người quay trở lại với self-hosting? Dưới đây là cái nhìn sâu sắc về 5 yếu tố chính đang góp phần làm tăng sự phổ biến của xu hướng công nghệ này.
1. Khả Năng Tiếp Cận Công Nghệ Máy Chủ Dễ Dàng Hơn
Không cần đầu tư lớn để thiết lập máy chủ nhỏ
Việc thiết lập máy chủ gia đình (home server) yêu cầu bạn phải có phần cứng để lưu trữ và chạy phần mềm mong muốn. Nghe có vẻ cần một khoản đầu tư lớn ban đầu, nhưng thực tế bạn hoàn toàn có thể bắt đầu dự án đầu tiên của mình bằng cách tận dụng phần cứng cũ hoặc các linh kiện giá rẻ. Ví dụ, một trong những cách bạn có thể tái sử dụng laptop cũ là biến nó thành một máy chủ gia đình, mặc dù có một số điều bạn cần biết trước khi biến laptop thành phòng lab cá nhân.
Khi nói đến phần cứng lưu trữ, các ổ cứng HDD và SSD dung lượng cao dành cho người tiêu dùng đã trở nên phải chăng hơn rất nhiều trong những năm qua. Trong khi đó, các máy tính bo mạch đơn (SBC) như Raspberry Pi cung cấp các hệ thống giá rẻ, được chế tạo sẵn mà bạn có thể sử dụng cho nhiều dự án self-hosting. Bạn cũng có thể dùng NAS (Network Attached Storage) để tự host và có rất nhiều tiện ích giúp việc thiết lập trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết.
Chi phí giảm và khả năng tiếp cận dễ dàng hơn với các linh kiện này đồng nghĩa với việc ngay cả khi bạn không có sẵn thiết bị như Raspberry Pi, hầu hết mọi người đều có những phần cứng đã tích lũy qua nhiều năm. Ngay cả những người đam mê lắp ráp PC thông thường cũng có thể tìm thấy nhiều linh kiện cần thiết trong nhà.
Nếu bạn biết cách tìm kiếm, bạn thậm chí có thể mua các linh kiện máy chủ doanh nghiệp đã lỗi thời với giá cực rẻ. Đây là cách một số người có thể sở hữu các dàn Xeon cấp doanh nghiệp dưới 250 USD. Nhờ khả năng tiếp cận công nghệ được cải thiện này mà không chỉ nhiều người quan tâm hơn đến self-hosting mà còn có thể bắt đầu hành trình tự host mà không tốn quá nhiều chi phí.
Giao diện quản lý ứng dụng YunoHost với nhiều tùy chọn cài đặt
2. Sự Phong Phú Của Phần Mềm Mã Nguồn Mở Miễn Phí
Vô vàn dịch vụ tự host để lựa chọn
Mặc dù phần mềm mã nguồn mở cho phép self-hosting đã có từ lâu, nhưng những người quan tâm đến việc tự host phần mềm hiện có nhiều công cụ hơn bao giờ hết để lựa chọn. Các phần mềm này, thường là miễn phí, bao gồm một loạt các chức năng khác nhau, đáp ứng hầu hết mọi nhu cầu của người dùng.
Có Nextcloud để lưu trữ dữ liệu cá nhân, Jellyfin để truyền phát đa phương tiện, Bitwarden để quản lý mật khẩu an toàn, Home Assistant để tự động hóa nhà thông minh và PhotoPrism để quản lý bộ sưu tập ảnh. Đây chỉ là một vài cái tên nổi bật và có rất nhiều lựa chọn thay thế khác đang chờ bạn khám phá.
Giao diện cài đặt các plugin của Jellyfin, một phần mềm truyền thông đa phương tiện tự host
3. Tiết Kiệm Chi Phí Dài Hạn
Không còn phụ thuộc vào phí thuê bao
Đừng hiểu lầm, self-hosting vẫn có những chi phí liên quan. Đó là chi phí phần cứng bạn sử dụng, tác động của việc chạy một máy chủ luôn bật đến hóa đơn tiền điện của bạn và các thiết bị khác có thể cần thiết như UPS (bộ lưu điện). Nhưng điều mà bạn thường không phải đối mặt là các chi phí thuê bao định kỳ đi kèm với việc sử dụng dịch vụ đám mây.
Nhiều người trong chúng ta đang bị ràng buộc vào các hệ sinh thái đám mây vì chúng từng miễn phí. Google Photos là một ví dụ, nơi tôi từng vui vẻ sao lưu ảnh của mình, chỉ để Google cuối cùng tính khoản này vào dung lượng miễn phí 15GB của họ. Vào thời điểm đó, tôi đã có hàng nghìn hình ảnh được sao lưu lên đám mây và không muốn giới hạn dung lượng ảnh hưởng đến Gmail của mình, vì vậy tôi miễn cưỡng đăng ký Google One. Tôi đang sử dụng gói rẻ nhất, cung cấp 100GB. Nhưng tôi đã sử dụng gần hết một nửa giới hạn lưu trữ đó và sẽ phải nâng cấp gói hoặc tìm một giải pháp sao lưu thay thế.
Những khoản phí thuê bao này có thể tích lũy theo thời gian, đặc biệt nếu bạn đang sử dụng nhiều dung lượng lưu trữ và sao lưu PC của mình. Về lâu dài, việc sao lưu dữ liệu của bạn bằng các dịch vụ miễn phí và máy chủ riêng có thể giúp bạn tiết kiệm tiền. Sử dụng phần mềm miễn phí tự host với các thiết lập như nhà thông minh của bạn cũng có nghĩa là bạn không phải trả tiền để sao lưu cảnh quay camera của mình.
Nếu bạn đã có một thiết bị NAS, chi phí ban đầu thậm chí còn thấp hơn nữa. Bạn có thể xây dựng một giải pháp thay thế Google Drive trên NAS của mình bằng Nextcloud.
Giao diện người dùng Nextcloud hiển thị trên điện thoại Poco M6 Pro, với máy tính để bàn ở phía sau
4. Giảm Sự Phụ Thuộc Vào Nhà Cung Cấp Đám Mây
Ngừng lo lắng về sự cố máy chủ và mất quyền truy cập
Bạn sẽ thực sự nhận ra các doanh nghiệp lớn phụ thuộc vào các nhà cung cấp dịch vụ đám mây đến mức nào mỗi khi có sự cố ngừng hoạt động của một dịch vụ như AWS. Một số sự cố ngừng hoạt động của dịch vụ đám mây chỉ ảnh hưởng đến việc bạn có thể tải trang web nào, nhưng cũng có những trường hợp người dùng mất quyền truy cập vào các thiết bị nhà thông minh của họ trong thời gian ngừng hoạt động.
Phần mềm tự host tránh được vấn đề này. Mặc dù bạn có thể gặp phải sự cố ngừng hoạt động do chính bạn gây ra nếu bạn làm gì đó sai ảnh hưởng đến máy chủ của mình, nhưng những loại sự cố đó nằm trong tầm kiểm soát trực tiếp của bạn.
Hơn nữa, nếu một nhà cung cấp dịch vụ ngừng hoạt động trong khu vực của bạn hoặc rút một ứng dụng, bạn không phải lo lắng về việc mất quyền truy cập vì bạn tự host nó.
Nếu bạn đang lưu trữ dữ liệu quan trọng trên máy chủ gia đình, bạn nên thực hiện các bước để bảo vệ tính toàn vẹn của dữ liệu như thiết lập các cơ chế an toàn như nhân đôi ổ đĩa (disk mirroring) và tuân thủ quy tắc sao lưu 3-2-1.
Ảnh chụp màn hình của máy tính để bàn Windows 11 với trang cài đặt sao lưu thư mục OneDrive đang mở
5. Quyền Kiểm Soát Hoàn Toàn Dữ Liệu Của Bạn
Bạn là chủ sở hữu thực sự của dữ liệu
Có lẽ lợi ích lớn nhất của việc tự host phần mềm là có quyền kiểm soát hoàn toàn dữ liệu của bạn. Dữ liệu này nằm trong mạng nội bộ và bộ nhớ của bạn, không được tải lên đám mây của một công ty nào cả. Điều này rất hữu ích khi nói đến các vụ rò rỉ và vi phạm dữ liệu, cũng như việc thu thập dữ liệu trái phép.
Với việc đào tạo AI tạo sinh ngày càng phụ thuộc vào dữ liệu của chúng ta được chia sẻ với các công ty, vấn đề bạn chia sẻ dữ liệu với ai đang trở thành một mối lo ngại đặc biệt lớn hiện nay. Nếu bạn muốn hạn chế quyền truy cập vào các tệp và dữ liệu khác của mình, một trong những cách tốt nhất để làm điều này là chạy một máy chủ riêng.
Bạn vẫn sẽ cần tuân thủ các thực hành tốt nhất khi bảo mật máy chủ gia đình của mình để tránh các tác nhân độc hại truy cập vào các tệp của bạn. Nhưng bạn cũng sẽ ít bị tổn thương hơn trước các vụ vi phạm dữ liệu quy mô lớn của các công ty lớn.
Một hình ảnh về ổ SSD của Kingston đặt cạnh một ổ cứng WD
Những lợi ích của phần mềm tự host đang khơi dậy lại sự quan tâm
Nhờ nhiều lợi ích của phần mềm tự host, cũng như khả năng tiếp cận dễ dàng hơn khi thiết lập máy chủ gia đình, ngày càng nhiều người đang tìm đến self-hosting như một cách để bảo vệ dữ liệu và giảm sự phụ thuộc vào các nhà cung cấp đám mây. Mặc dù có một quá trình học hỏi nhất định, nhưng nhiều người sẽ lập luận rằng không có thời điểm nào tốt hơn bây giờ để thử nghiệm self-hosting.
Bạn nghĩ sao về xu hướng này? Liệu self-hosting có phải là giải pháp tương lai cho việc kiểm soát dữ liệu cá nhân? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn trong phần bình luận bên dưới hoặc khám phá thêm các hướng dẫn chi tiết của camnangcongnghe.net để bắt đầu hành trình tự host của mình ngay hôm nay!