Khi tự tay lắp ráp chiếc PC gaming hiện tại vào năm 2020, tôi đã lựa chọn bộ xử lý Ryzen 9 5900X 12 nhân với mong muốn không phải lo lắng về việc CPU quá tải nữa, một vấn đề từng gặp phải với Intel Core i7-6770K 4 nhân trước đây. Tôi ưu tiên số lượng nhân vì tin rằng nhiều nhân hơn sẽ mang lại hiệu suất ổn định khi đa nhiệm, đặc biệt là khi tôi muốn stream gameplay bằng OBS. Tuy nhiên, khi nâng cấp card đồ họa lên RTX 4090 vào năm 2022, tôi nhanh chóng nhận ra 5900X đã kìm hãm hiệu năng của nó trong các tựa game cạnh tranh.
Đến đầu năm 2025, chiếc 5900X của tôi bất ngờ “ra đi”. Vì vậy, tôi quyết định thay thế nó bằng một chiếc Ryzen 7 5800X3D đã qua sử dụng. Đây là lựa chọn hợp lý hơn về mặt tài chính, bởi vì nâng cấp lên nền tảng AM5 sẽ tốn gần 1.000 USD cho bo mạch chủ, RAM và CPU mới. Ban đầu, tôi khá nghi ngờ về việc “hạ cấp” xuống một CPU 8 nhân, nhưng hóa ra, đây có lẽ là một trong những quyết định mua sắm tốt nhất của tôi trong những năm gần đây. Nó không chỉ giúp tôi tiết kiệm tiền mà còn mang lại sự tăng cường hiệu suất đáng kể cho PC ở những nơi thực sự quan trọng.
3. Cải thiện FPS đáng kể trong các tựa game cạnh tranh
Bộ nhớ đệm CPU thường quan trọng hơn số nhân thô trong game
Tôi biết rằng 5800X3D tốt hơn 5900X cho việc chơi game ngay cả trước khi mua, nhưng thực sự không ngờ lại có sự cải thiện đáng kể về tốc độ khung hình (FPS) trên một số tựa game. Cảm giác như tôi vừa được nâng cấp card đồ họa vậy, với số tiền đã bỏ ra. Trước đây, khi dùng 5900X, mức sử dụng GPU của tôi trong một số game bắn súng cạnh tranh như Valorant, Fortnite và Apex Legends chỉ khoảng 40-60%, cho thấy rõ ràng CPU đang gây tắc nghẽn GPU. Nhưng sau khi chuyển sang 5800X3D, mức sử dụng GPU tăng lên, và FPS của tôi đã nhảy vọt 30-40% trong các tựa game này.
Hiệu năng tăng cường cũng mở rộng sang các trò chơi khác, mặc dù không cùng một tỷ lệ. Dù có ít nhân hơn, 5800X3D vẫn mang lại trải nghiệm chơi game mượt mà hơn đáng kể và tốc độ khung hình ổn định hơn ở hầu hết các tựa game tôi đã chơi. Đó là lúc tôi nhận ra tầm quan trọng của kiến trúc single-CCD và bộ nhớ đệm CPU lớn đối với game. Với 96MB bộ nhớ đệm L3, 5800X3D giữ nhiều dữ liệu game sẵn sàng truy cập hơn, giảm đáng kể độ trễ. Ngay cả vào năm 2025, các tựa game hiện đại hiếm khi tận dụng hiệu quả hơn 8 nhân CPU; chúng hưởng lợi nhiều hơn từ việc truy cập bộ nhớ và bộ đệm nhanh chóng.
2. Mức sử dụng CPU cao không còn là mối lo ngại
Mức sử dụng CPU trên 90% không phải lúc nào cũng là dấu hiệu tắc nghẽn
Với Ryzen 9 5900X, tôi hiếm khi thấy mức sử dụng CPU tăng vọt trên 60% khi chơi game. Vì vậy, khi tôi chuyển sang 5800X3D và bắt đầu thấy mức sử dụng thường xuyên đạt 80% hoặc hơn trong một số game AAA, tôi đã hơi hoảng loạn – cảm giác như mình có ít không gian hơn để chạy các ứng dụng khác ở chế độ nền. Nhưng hãy thực tế: khi chơi game, bạn có thể sẽ không chạy một ứng dụng nặng nào khác cùng lúc. Chắc chắn, một số người có thể mở OBS để stream, nhưng ngay cả khi đó, bạn có thể chuyển tác vụ mã hóa sang GPU thay vì phụ thuộc vào CPU.
Game thủ thường cho rằng mức sử dụng CPU cao là dấu hiệu của sự tắc nghẽn (bottleneck). Mặc dù điều đó có phần đúng, nhưng không phải lúc nào cũng là điều xấu. Nếu vậy, Ryzen 7 9800X3D 8 nhân đã không phải là CPU gaming được săn đón nhất vào năm 2025. Trong nhiều trường hợp, mức sử dụng CPU cao thực sự có thể là dấu hiệu cho thấy bạn có một cấu hình cân bằng tốt. Bạn chỉ nên lo lắng nếu mức sử dụng GPU của bạn thấp hơn đáng kể trong khi CPU gần 100% hoặc bạn gặp phải tình trạng giật lag hay giảm khung hình khi chơi game. May mắn thay, điều đó chưa bao giờ xảy ra với chiếc 5800X3D của tôi.
1. Hiệu suất công việc không bị ảnh hưởng đáng kể
Hiệu năng trong các ứng dụng như Photoshop và Premiere không giảm nhiều
Giao diện phần mềm Adobe Premiere Pro
Những người đam mê PC luôn nhanh chóng giới thiệu các CPU 12 nhân và 16 nhân như 9900X và 9950X cho các tác vụ năng suất. Vì vậy, tôi đã chuẩn bị tinh thần cho một sự sụt giảm hiệu năng đáng kể sau khi “hạ cấp” xuống một CPU 8 nhân – và thật ngạc nhiên, trải nghiệm của tôi hầu như không thay đổi. Vâng, có những lúc tôi cảm thấy 5900X nhanh hơn, ví dụ như khi xuất video 4K, nhưng ngoài ra, sự “hạ cấp” này lại gây bất ngờ vì sự khác biệt là rất nhỏ.
Hầu hết các hiệu năng mà tôi quan tâm – như độ phản hồi của timeline, áp dụng hiệu ứng hoặc duyệt qua các cảnh quay độ phân giải cao – vẫn gần như tương tự. Tôi nhận ra rằng các tác vụ đó phụ thuộc nhiều hơn vào hiệu năng đơn luồng và kích thước bộ nhớ đệm, đây là điểm mà 5800X3D phát huy sức mạnh của mình. Vì vậy, trừ khi bạn đang xây dựng một chiếc PC cho công việc chuyên nghiệp, sự khác biệt thực tế giữa 8 và 12 nhân không quá rõ ràng. Với quy trình làm việc của tôi, điều này chưa từng là một vấn đề.
Tôi sẵn lòng đổi vài nhân để có hiệu năng thực tế tốt hơn
Việc chuyển từ một CPU 12 hoặc 16 nhân sang 8 nhân có vẻ phản trực giác, nhưng kinh nghiệm của tôi cho đến nay đã chứng minh rằng điều đó không chỉ khả thi mà đôi khi còn là một lựa chọn thông minh hơn. Hiệu năng thực tế thường phụ thuộc vào các yếu tố khác ngoài số nhân thô, như kích thước bộ nhớ đệm, kiến trúc CCD và hiệu quả trên mỗi nhân. Nếu bạn chủ yếu chơi game, bạn khó có thể tận dụng tất cả các nhân phụ đó; bạn sẽ thấy kết quả tốt hơn với một CPU có công nghệ 3D V-Cache. Vì vậy, đừng ngần ngại chuyển sang một CPU phù hợp hơn với khối lượng công việc của bạn, ngay cả khi điều đó có nghĩa là phải từ bỏ một vài nhân. Đến thời điểm này, tôi tự tin khẳng định rằng 9800X3D là một “sidegrade” (nâng cấp ngang hàng) chứ không phải “downgrade” (hạ cấp) đối với bất kỳ ai đang sử dụng 7900X hoặc 9900X – miễn là công việc chính của bạn không phải là các tác vụ nặng về năng suất.